Akrylamid, organiczny związek chemiczny odkryty w różnych produktach spożywczych, stał się tematem kontrowersyjnym w dyskusjach o zdrowym odżywianiu. Czy naprawdę jest szkodliwy dla naszego organizmu?
Co to jest akrylamid?
Akrylamid to związek chemiczny, który naturalnie powstaje podczas obróbki termicznej pewnych produktów spożywczych, w tym pieczywa, chipsów czy kawy. Jest produktem ubocznym reakcji między aminokwasami a cukrami podczas smażenia, pieczenia lub prażenia. Chociaż akrylamid jest używany w przemyśle do produkcji plastików i innych materiałów, to jego obecność w żywności była niewykrywalna aż do początku XXI wieku.
Czy akrylamid jest szkodliwy dla ludzi?
Badania nad zwierzętami wykazały, że wysokie dawki akrylamidu mogą powodować mutacje genetyczne i nowotwory. Jednak ważne jest zaznaczenie, że dawki podawane zwierzętom w badaniach były znacznie wyższe niż te, które ludzie spożywają w codziennej diecie. Mimo to, różne organizacje, w tym Światowa Organizacja Zdrowia, sugerują, że akrylamid może być potencjalnie rakotwórczy dla ludzi, chociaż dostępne dane są niepełne i niejednoznaczne.
Unikanie całkowitego spożycia akrylamidu jest niemożliwe, ponieważ jest on obecny w wielu produktach spożywczych. Jednakże można podjąć pewne kroki, aby zminimalizować jego spożycie. Obejmuje to gotowanie ziemniaków na parze zamiast smażenia, unikanie spożywania nadmiernie przypalonych produktów oraz dbanie o zróżnicowaną i zbilansowaną dietę. Częste jedzenie dużej ilości jedzenia bogatego w akrylamid, takiego jak chipsy czy frytki, może zwiększyć ryzyko narażenia.
Jak akrylamid trafia do naszej diety?
Jednym z głównych źródeł akrylamidu w naszej diecie jest obróbka termiczna żywności bogatej w węglowodany. Kiedy produkty takie jak ziemniaki czy pieczywo są poddawane wysokim temperaturom, akrylamid może się w nich tworzyć. Ważne jest, aby zrozumieć, że proces ten jest naturalny i zachodzi w wielu rodzajach żywności, które spożywamy na co dzień.
Całkowite uniknięcie akrylamidu w diecie jest trudne, jeśli nie niemożliwe. Jednakże przez dokonywanie świadomych wyborów żywieniowych i unikanie pewnych metod gotowania, można znacznie zmniejszyć ilość akrylamidu w naszej diecie. Na przykład, gotowanie na parze czy duszenie są metodami, które tworzą mniej akrylamidu niż smażenie czy pieczenie.
Naukowcy na całym świecie nadal prowadzą badania nad wpływem akrylamidu na zdrowie ludzi. Chociaż wiele badań wskazuje na potencjalne zagrożenie, dalsze prace są konieczne, aby dokładnie zrozumieć ryzyko i określić konkretne zalecenia dotyczące diety. Konsumenci powinni być na bieżąco z najnowszymi badaniami i dostosowywać swoje nawyki żywieniowe w miarę pojawiania się nowych informacji.
Autor: Ewa Włodarczyk
Trzeba czasem próbować różnych metod